Fotoğraf: Bora Akbay

Proje ne hakkında?

Proje’nin hedefi, AB KOK Tüzüğü ve Toprak Kirliliği Stratejisi’nin uygulama kapasitesini geliştirerek, insan sağlığını ve çevreyi özellikle de kirlenmiş sahalarda bulunan Kalıcı Organik Kirleticilerin (KOK) ve diğer zararlı maddelerin olumsuz etkilerinden koruyarak çevre korumasını ve insanların yaşam kalitesini yükseltmektir.

Proje, kimyasallar ve kirlenmiş sahalar yönetimi konusunda AB Müktesebatıyla uyumlu ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın merkezi ve il müdürlüklerindeki eğitim ihtiyaçlarını ele alarak ulusal dinamiklere cevap için analitik ve katılımcı bir süreç kullanılarak tasarlanmıştır.

‘Kalıcı Organik Kirletici’ nedir? KOK’lar hakkında daha fazla bilgi için tıklayınız.  

Mevcut durum nedir?

Türkiye kalıcı organik kirleticilerin üretimi ve kullanımını yasaklamak amacıyla Stockholm Sözleşmesini 2001 yılında imzalamış ve 2009 yılında onaylamıştır. Bunun yanı sıra KOK envanteri ve Ulusal Uygulama Planı, Sözleşme’nin eklerine 9 yeni KOK eklenmesi sebebiyle 2013’te Küresel Çevre Fonu (GEF) desteğiyle gözden geçirilmiştir.  Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, KOK stoklarının, atıkların ve kirlenmiş sahaların daha iyi yönetilmesini sağlamak için 2018 yılında KOK Yönetmeliğini yayımlamıştır. Kalıcı Organik Kirleticiler hakkında Yönetmelik, KOK kimyasallarının üretimini/kullanımını/ithalatını/ihracatını yasaklama veya ciddi şekilde kısıtlama, KOK stoklarının, atıkların ve kirletilmiş sahaların çevresel açıdan sağlıklı bir şekilde yönetimi gibi KOK’ların yaşam döngüsü yönetimini ele almaktadır. 

Misyonumuz nedir?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından UNDP iş birliği ile yürütülmektedir. Bu projenin amacı, KOK'larla kirlenmiş sahaların tespiti ve iyileştirilmesi konusunda teknik destek sağlayarak Türkiye'nin AB KOK Tüzüğü'nün uygulanması konusundaki kapasitesini artırmaktır. Bu hedef, projenin çarpan etkilerini ve sürdürülebilirliğini sağlamak için beklenen sonuçları sunarak gerçekleştirecektir.

Nasıl yapıyoruz?

Proje koordinasyon ve etkileşimi desteklemek için özel mekanizmalar üzerine kurulmuştur. Bu bakımdan proje yukarıda belirtilen konulara yanıt vermek için iki bileşenden oluşmaktadır.

Bileşen A – KOK’larla kirlenmiş sahaların yönetimi ve KOK’larla kirlenmiş sahaların tespiti ve sınıflandırılması konusundaki teknik ve kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi için Teknik Destek: Bu bileşen (i) KOK’larla kirlenmiş sahaların yönetimine yönelik teknik ve kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi ve (ii) KOK’larla kirlenmiş sahaların doğru şekilde tespit edilip sınıflandırılması için, merkezde ve İl Müdürlüklerinde tüm paydaşların teknik kapasitesini geliştirmeyi amaçlamaktadır.

Bileşen B – KOK’larla kirlenmiş sahaların iyileştirilmesi için kurumsal deneyimin artırılmasına yönelik çalışmalar: Bu bileşen Türkiye’deki iyileştirme faaliyetlerinin AB tüzükleri ve standartları doğrultusunda uygulanmasına yönelik bir kapasite oluşturmayı amaçlamaktadır.

Türkiye nasıl faydalanacak?

Bu proje, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın merkezi ve il müdürlüklerinde teknik ve kurumsal kapasiteyi güçlendirmeyi hedeflemektedir. Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sistemi üzerinden KOK'larla kirlenmiş sahaların tespiti ve sınıflandırılması yapılacaktır. Türkiye'de kirlenmiş sahaların tespit edilmesinin ardından ilgili paydaşlarla iş birliği içinde iki pilot iyileştirme çalışması yapılacaktır. Bu çalışmalar ülkedeki diğer temizlik çalışmalarına referans olacaktır. Son olarak bu proje insan sağlığı ve çevre için belirli bir risk oluşturan KOK'lar hakkında kamu farkındalığı oluşturacaktır.