•    1990 yılından bu yana İnsani Gelişme Endeksi’nde (İGE) önemli ilerleme kaydedildi: Tüm bölgelerde önemli insani gelişme kazanımları, en az gelişmiş ülkelerde ise büyük ilerleme oldu. 1990’dan bu yana küresel İGE değeri %22,4 arttı; bu rakam yıllık ortalama %0,72 büyüme anlamına geliyor. Dünyada en hızlı büyüme 2000 ila 2010 yılları arasında (yıllık ortalama %0,84) oldu; 2010 sonrasında düşerek yıllık ortalama %0,60 civarında devam etti.

•    Birçok ülke insani gelişmede üst kategoriye yükseldi: 1990 ila 2018 arasında çok yüksek insan gelişme olarak tasnif edilen ülke sayısı 12’den 62’ye yükseldi; düşük insani gelişme olarak tasnif edilen sayısı 62’den 36’ya düştü. Palau, Seyşeller ve Türkiye bu dönemde Çok Yüksek İnsani Gelişme kategorisine; Filipinler, Güney Afrika, Endonezya ve Bolivya ise Yüksek İnsani Gelişme kategorisine yükseldi.

•    İGE sıralamasında en üstteki beş ülke: Norveç (0,954), İsviçre (0,946), İrlanda (0,942), Almanya (0,939) ve Hong Kong (0,939) oldu.

•    İGE sıralamasında en dipteki beş ülke: Burundi (0,423), Güney Sudan (0,413), Çad (0,401), Orta Afrika Cumhuriyeti (0,381) ve Nijer (0.377) oldu.

•    Eğitim, sağlık ve yaşam standartlarında insani gelişim kazanımlarının eşitsiz dağılımı, herkes için insani gelişme önünde büyük bir engel olarak duruyor. Eşitsizliğe Uyarlanmış İnsani Gelişme Endeksi’ne (EUİGE) göre, İGE göstergelerindeki eşitsizlikler dikkate alındığında, 2018 itibarıyla dünya genelinde insani gelişmenin %20’i kaybedilmiş oldu.

•    Eşitsizlik nedeniyle kayıpların en yüksek olduğu bölge Sahraaltı Afrika. Eşitsizlik nedeniyle İGE kayıplarına göre bölgeler sıralandığında, Sahraaltı Afrika %30,5 ile ilk sırada yer alıyor, ardından %25,9 ile Güney Asya, %24,5 ile Arap ülkeleri, %22,3 ile Latin Amerika ve Karayipler, ve %16,5 ile Doğu Asya ve Pasifik geliyor. Avrupa ve Orta Asya ise, %11,7 rakamıyla, eşitsizlik nedeniyle İGE kaybının en düşük olduğu bölge.

•    Kadınların düşük insani gelişme grubunda yer alma olasılığı, erkeklerden daha yüksek. Cinsiyet farkları, İGE değerinin düşük olduğu ülkelerde daha büyük oluyor. Dünyada ortalama olarak, kadınlar için İGE, erkeklerden %6 daha düşük. Küresel olarak kadın-erkek İGE farkının nedeni, birçok ülkede kadınların gelirlerinin ve eğitim düzeylerinin düşük olması.

•   Kadın-erkek İGE farkı, düşük insani gelişme kategorisindeki ülkelerde daha büyük. Bu ülkelerde kadınlar için İGE, erkeklerden %14,2 daha düşük. Ölçeğin diğer ucunda ise, çok yüksek İGE ülkelerinde ortalama kadın-erkek İGE farkı ise sadece %2,1 [Tablo 4 Cinsiyete Dayalı Gelişme Endeksi (CDGE)]. [Ç.N. tablodan bahsediyor, ancak tablo burada verilmeyecekse, bu ibare çıkarılsa gerekir]

•   Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi (TCEE) ile ölçülen kadın-erkek güçlenme farkı azalıyor ancak azalma hızı çok düşük. Parlamenter temsilde küçük kazanımlar (kadın parlamenter oranı %24,1), ergen doğurganlık oranında azalma (ergenlik çağındaki 1.000 kadın başına 42,9 doğum) olsa da, ekonomik güçlenme farkı devam ediyor (kadınların işgücüne katılım oranı hala erkeklerden 27 yüzdelik puan daha düşük).

BASIN İLETİŞİM

New York

Adam Cathro; adam.cathro@undp.org; +1 212 906 5326 / Anna Ortubia; anna.ortubia@undp.org; +1 212 906 5964

Cenevre

Sarah Bel; sarah.bel@undp.org; +41 799 341 117.

Brüksel

Ludmila Tiganu, ludmila.tiganu@undp.org, +32 221 38296

Bogota

Carmen Morales, Carmen.morales@undp.org +5714889000

RAPOR HAKKINDA: İnsani gelişme, salt insanların içinde yaşadığı ekonominin değil, insan yaşamının zenginleştirilmesidir. Bu düşünce, insanlara ve insanlar için var olan seçenek ve fırsatlara odaklanır. İnsani Gelişme Raporları, bu yaklaşımı kullanarak, sürdürülebilir ilerlemeyi başarma yolunda insanlığın karşı karşıya olduğu en büyük zorlukları irdeliyor. Daha fazla bilgi için: http://hdr.undp. org