Proje ne hakkında?

Göksu-Taşeli Havzası Kalkınma Projesi’nin (GTHKP) genel amacı; değer zinciri gelişimi ve sürdürülebilir doğal kaynak yönetimi aracılığıyla ekonomik çeşitliliği destekleyerek kırsal yoksulluğun azaltılmasıdır. Proje ile hedeflenmiş alan içinde iklimsel şoklara dayanıklılığın arttırılması, tarımsal üretimin ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesiyle çiftçilerin gelirlerinin arttırılması hedeflenmektedir. Ayrıca, Toros Dağları’nın yaylalarında yaşayan göçebe Yörüklerin ortak doğal kaynakların daha iyi yönetilmesi için organize olmalarına yardımcı olacak şekilde kapasitelerinin geliştirilmesine ve yaşam standartlarının iyileştirilmesine de katkıda bulunulacaktır. Proje sonuçları aşağıdakileri içerecektir:

1. sürdürülebilir tarımsal verim artışı;
2. küçük toprak sahibi çiftçiler için daha yüksek ürün fiyatları.

Proje; Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile işbirliği içinde Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD) finansal desteği ile yürütülmektedir.

Mevcut durum nedir?

Proje alanı olan Yukarı Göksu Havzası ve Taşeli Platosu Hükümet tarafından şu hususlar esas alınarak seçilmiştir: i) olumsuz sosyo-ekonomik şartlar ve kırsal bölgelerden dış göçün devam edişi; ii) özellikle meyve üretimi başta olmak üzere, (hem erken hem de geç dönemde) turfanda ürün yetiştiriciliğinden kazanç elde edilmesini sağlayacak tarımsal-ekolojik çeşitliliğe sahip olması; iii) yarı ticari üretime geçiş yapabilmeyi başarmış ve göçe direnen üretken yoksul halk.

Misyonumuz nedir?

Proje, IFAD’ın stratejik çerçeve hedefleri, IFAD tarafından yapılan Türkiye üzerine Yüksek Orta Gelirli Ülkeler örnek çalışması, Türkiye’nin çeşitli ulusal strateji ve eylem planlarının hedefleriyle uyumludur. Bunlar arasında: kırsal-kentsel alanlar ve bölgeler arasındaki eşitsizlikleri ortadan kaldırma hedefine yönelik Uzun Vadeli Strateji (2001-2023), ülke genelinde refahın daha dengeli sağlanması ve tüm bölgelerden en fazla katılım sağlanması adına bölgesel kalkınma politikalarını içeren 10. Kalkınma Planı (2014-2018) ve 2013-2017 dönemi Tarım Stratejik Planı ila uyumludur.

Bazı kesişen stratejik amaçlar aşağıdaki gibidir:

1. Tarımsal ve sosyal altyapı hizmetlerini geliştirmek, kırsal kalkınma ve refahın arttırılması yoluyla kırsal alanların cazibesini arttırmak
2. Gıda güvenliğini ve tarımsal kaynakları koruyarak kaliteli tarımsal ürünlere erişimi sağlamak
3. Üretimden tüketime (tarladan sofraya) uluslararası standartlar doğrultusunda  gıda güvenirliğini arttırmak
4. Çevre dostu ve etkin üretim sistemleri sağlayarak mahsul üretimini arttırmak

Ulusal İklim Değişikliği Stratejisi ve Eylem Planı’da (2010-2020), tarım ve orman sektörlerinde proje alanı gibi hassas alanlarda iklim değişikliğine uyum (ve sera gazı azaltım) stratejileri belirlenmiştir. 

Nasıl çalışıyoruz?

GTHKP Orta Anadolu Bölgesindeki Konya ve Karaman illerinin 11 ilçesi arasından seçilmiş köylerde uygulanmaktadır. Bu ilçeler Doğu Akdeniz Havzası’ndaki dört alt havzadan biri olan Göksu alt havzasında bulunmaktadır. Proje; bu 11 ilçenin rakımları 600 metre ve 1.800 metre arasında değişen dağlık bölümlerinde bulunan 238 köyü kapsamaktadır. Projenin her bir bileşeninde tanımlanmış değer zincirlerinin unsurlarına odaklanılacaktır. GTHKP şu üç bileşenden oluşmaktadır:

1. Tarımsal Verimlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi;
2. Pazara Erişimin Güçlendirilmesi ve
3. Proje Yönetimi.

Bileşenlerin dizayn ediliş amaçları sırasıyla şunlardır: i) etkin teknik danışmanlık hizmetlerine, özellikle bir iş kolu olarak çiftçilik alanında yeni bilgi ve becerilere, modern girdilere erişimin arttırılması ve güneş enerjisi dâhil yeni teknolojilerin benimsenme düzeyinin arttırılması için katkı hibesi; ii) erken uyarı verilerine erişimin sağlanabilmesi için yatırım ve eğitim yoluyla kapasite geliştirilmesi, aynı zamanda verimli sulama ve su hasadı yöntemlerine yatırım yapılması, teraslama çalışmalarına yatırım yapılarak mera alanları ve marjinal tarım arazilerinde arazi yönetiminin iyileştirilmesi, iklim dostu akıllı tarım teknolojilerin benimsenmesinin teşvik edilmesi; iii) pazardaki sinyalleri daha iyi yorumlayabilmeleri ve karşılık verebilmeleri için gönüllü şekilde örgütlenebilmelerini sağlamak üzere üreticilerin kapasitelerinin arttırılması.

Türkiye nasıl faydalanıyor?

Projenin ekonomik refaha katkısı şunlar sayesinde olacaktır: Pazara odaklı üretimde sağlanacak kalite ve miktar artışı, pazara erişim olanaklarının iyileştirilmesi ve markalaşma ve değer zincirleri boyunca yapılacak yatırımların sonucu  sağlanacak istihdam ile oluşacak fiyat artışı. Proje tasarlanırken, damla sulama yoluyla su kullanımının azaltılması, iklim değişikliğine karşı dayanıklılık, doğal kaynakların ıslahı, yetiştiricilik sistemlerinin yoğunlaştırılması ve çeşitlendirilmesi ve istihdam yaratma girişimleri sayesinde sağlanacak net faydaların miktarının belirlenmesi ve öngörülmesinde güçlük yaşanmıştır.

Proje IFAD tarafından finanse edilmektedir ve Türkiye Devletinin katkısıyla IFAD ve T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı arasındaki finansman anlaşmasına göre yararlanıcı katkısı dahil toplam bütçesi yaklaşık 20.42 milyon Avro olarak belirlenmiştir.

Bugüne kadar neler yapıldı?

Proje uygulamalarına yeni başlanmıştır ve ana faaliyet alanları şunlardır:

• Tohum ve  fide dağıtımı yoluyla sulu tarım mahsul üretimi;
• Bahçe ve sera demonstrasyonları
• Yerinde demonstrasyonlar dahil olmak üzere çiftçiler ve çiftçi kuruluşları için kapasite geliştirme
• Başlangıç aşaması için sera üretimini, meyve bahçelerini ve üzüm bağlarını desteklemeye yönelik  hibe programları.

Bu yatırımların ön sonuçları, tarımsal verimliliğin arttırılması, faydalanıcı katılımının teşvik edilmesi ve gelecekte güçlü pazar bağlantılarının geliştirilmesi açısından umut vericidir.