Tak Sepeti Koluna!

6 February 2019

©Bikem Ahıska

Çevresel problemlerin büyüklüğüyle karşı karşıya geldiğimizde bireyler olarak pozitif yönde değişimi tetiklemedeki rollerimizden kuşku duyabiliriz. Ancak çoğu zaman gezegenimizin korunması ve muhafaza edilmesi üzerindeki en büyük etkinin bireysel faaliyetlerimizin toplamından gelebileceğini unuturuz. Bazen günlük alışkanlıklarımızdaki en basit değişiklik bile kolektif olarak pozitif sonuçlar doğurabilir. Bu zincirleme tepkimeyi başlatmak için bireyler olarak bir araya gelmemiz ve ortak geleceğimiz için diyaloğa katılmamız önemlidir. UNDP Türkiye’nin İklim Değişikliği ve Çevre Portföyü 19 Aralık 2018’de Ankara’da sürdürülebilir çevresel uygulamalar hakkında kurum içi bir çalıştay düzenleyerek ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerini günlük hayatımızda nasıl gerçekleştirmeye başlayabileceğimizi sorarak bu diyaloğun başlatılması için katalizör rolünü üstlendi.

Bu çalıştayın düzenlenmesinin başlıca sebebi, UNDP çalışma ortamındaki aşırı düzeyde plastik kullanımının fark edilmesi oldu. UNDP bir kurum olarak her faaliyetinde sürdürülebilirliği teşvik etmeye kendini adamıştır. Ofis ortamı buna istisna değildir. UNDP çalışanlarının sürdürülebilir kalkınma hedeflerine aykırı davranmaları ve bu hedeflerin uygulanmasında örnek teşkil edememeleri, uzun vadede UNDP projelerine gölge düşürebilir. Bu yüzden, yeni yıldan da faydalanarak, seçilmiş UNDP çalışanlarını kapsayacak bir yıllık bir davranış değişikliği kampanyası başlatıldı: plastik atıklarının takibi ve azaltılması. Nasıl yapılacağını göstermek amacıyla İklim Değişikliği ve Çevre Portföyü tarafından günlük yaşamda kullanılan plastiklerin ekolojik alternatiflerinin bulunduğu 150 tane doğa dostu sepet hazırlandı. Kazdağlarının eteklerinde yetişen yabani söğüt ve hayıt bitkileri kullanılarak yerel ustalar tarafından elde örülmüş sepetlerin her birinin içinde (içi organik kurabiye dolu) bir cam kavanoz, bir cam matara, bir metal termos, bir bez çanta, bir mumlu kumaş, birer tahta kaşık ve çatal yanında Buğday Derneği’nin ekolojik yaşamın deneyimlenebilmesi için çıkardığı rehber kitaplar ve bu sepet için özel olarak hazırlanmış plastik ayak izini düşürme rehberi ve 2019 takvimi başlıklı doküman bulunmaktadır. Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği’nin desteği ile içeriği belirlenen sepetler UNDP gönüllülerinden oluşan bir ekip tarafından son haline getirilip dağıtılmıştır. Tüm süreç ele alındığında sepetlerin her biri toplam 32 sürdürülebilir kalkınma hedefine etki etmektedir.

Çalıştay, sürdürülebilir yaşam konusunda ihtiyaç duyulan bir tartışmayı açtı. Güneşin Aydemir tarafından yönetilen çalıştayda tartışma plastik atıklarımızı azaltmak ve ekolojik ayak izimizi kontrol altına almak için pratik ve yenilikçi yollar üzerinde odaklandı. Tüm plastik atıkların %40’ını tek kullanımlık plastikler oluşturmakta. Plastik poşetler, paketler, şişeler, kaplar, aletler ve benzeri kolaylıkla yerine doğa dostu alternatifi getirilebilir plastik eşyalar. Bunlarla o kadar sık karşılaşıyoruz ki alışkanlıklarımızı değiştirmeye nereden başlayacağımızı her zaman bilemeyebiliyoruz. Sepet kampanyasının amacı günlük hayatımızda bunun gibi sürdürülemeyen alışkanlıklarımızı değiştirmek için gereken altyapıyı edinebilmemiz. Bunlar basit değişiklikler gibi görünse de gereken özveri gösterilmediği takdirde ekosistemimiz üzerinde ciddi sonuçlar doğurabilir. Topraklarımızda ve nehirlerimizde biriken plastik atık sonunda okyanuslarımızdan çıkıyor. Yediğimiz yemeyi ve içtiğimiz suyu zehirliyor. Yüzyıllarca bozulmadan kalıyor ve zararlı kimyasallara ev sahipliği yapıyor. Zamanla mikro plastiklere parçalanıp önce her boyuttan deniz canlısının midesine, sonra da bizim midemize giriyor. Çözüm basit: plastik atıkları ya geri dönüştürmek ya da bertaraf etmek için toplamamız gerek. Ama daha da iyisi bu atıkların üretimini en başında durdurmak, çoğu zaman da basit ama kritik değişikliklerle.